Μέσα στην Τουρκοκρατία, πολύ πριν ανατεθεί στον εβραϊκής καταγωγής Dionissio Salamon, που μέχρι τότε (1823) δεν γνώριζε καν Ελληνικά, η συγγραφή του "Ύμνου εις την Ελευθερίαν", οι Έλληνες είχαν Εθνικό Ύμνο, του οποίοι οι στίχοι αναφέρονταν στο όραμα για ελευθερία.
Σε μία εποχή βαθιάς παρακμής και μεθοδευμένου αφελληνισμού όπου επιδιώκεται δια της εθνικής λήθης και σκόπιμης αμνησίας η συρρίκνωση και διαστρέβλωση της ιστορικής πραγματικότητας και η άμβλυνση έως και εξάλειψη του εθνικού φρονήματος, παραθέτουμε τον πρώτο Ύμνο της Ελλάδος, εστιάζοντας ιδιαιτέρως στα διαχρονικά μηνύματα που περικλείουν οι στίχοι του...Διαβάστε τους στίχους και δείτε το βίντεο:
Το πατριωτικό αυτό ποίημα, που ήταν πολύ διαδεδομένο επί Τουρκοκρατίας, αποδίδεται στον Κωνσταντίνο Κοκκινάκη (1781 Αίγινα - 1831 Χίος), λόγιο της εποχής.
Άλλοι πάλι, αποδίδουν την συγγραφή του στον Γεώργιο Κλεάνθη τον Σάμιο ποιητή που γεννήθηκε το 1801 στο Καρλόβασι της Σάμου και πέθανε το 1839 στην Εύβοια, τον τόπο εξορίας των Σαμίων αγωνιστών.
Αναφορά στο συγκεκριμένο ποίημα κάνει και η αυτόχειρα εβραϊκής καταγωγής συγγραφέας Πηνελόπη Δέλτα στο βιβλίο της "Τρελαντώνης", όπου αναφέρει χαρακτηριστικά στο Η' Κεφάλαιο και σελ. 37: "Έχωσε ο Αντώνης τα χέρια του στις τσέπες, στριφογύρισε στο τακούνι του, σφύριξε το 'Ω λυγηρόν και κοπτερόν σπαθί μου!' και βγήκε από την κάμαρα σειάμενος κουνάμενος" [Ο Τρελαντώνης].
Λόγο της ευρείας χρήσης του από τους αγωνιστές της Ελευθερίας θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο ανεπίσημος εθνικός ύμνος των Ελλήνων της εποχής εκείνης.
Ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε τον "Ύμνο εις την Ελευθερίαν" το 1823, ο οποίος από το 1865 καθιερώθηκε ως επίσημος Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας.
Λίγα λόγια για τον Κοκκινάκη Κωνσταντίνο [1781, Χίος – 1831, Αίγινα]
Συγγραφέας, ποιητής και μεταφραστής πολλών θεατρικών έργων και εκπαιδευτικού χαρακτήρα εγχειριδίων, έζησε για μεγάλο διάστημα στην Βιέννη, όπου και διετέλεσε εκδότης του Λόγιου Ερμή κατά την κρίσιμη πενταετία πριν την Ελληνική Επανάσταση.
Έλαβε τα πρώτα μαθήματα στη γενέτειρά του έχοντας ως δάσκαλο τον αδελφό του Θεοδόσιο, από τον οποίο διδάχθηκε ελληνικά, μαθηματικά καθώς και την ιταλική γλώσσα. Εν συνεχεία, φοίτησε σε σχολεία της Κωνσταντινούπολης και του Βουκουρεστίου, πόλεις στις οποίες βρέθηκε μαζί με τον αδελφό του. Περίπου στα 1800 θα μεταβεί στη Βιέννη με σκοπό να συνεχίσει τις σπουδές του, αλλά σύντομα και λόγω οικονομικών δυσχερειών θα αρχίσει να εργάζεται σε εμπορικό γραφείο της αυστριακής πρωτεύουσας. [Σάθας, 1868: 660-661]
Τα πνευματικά του ενδιαφέροντα πολύ γρήγορα θα τον στρέψουν και σε φιλολογικού περιεχομένου ασχολίες. Μέσα στα επόμενα χρόνια πρόκειται να μεταφράσει από τα γαλλικά και γερμανικά αρκετά θεατρικά –κυρίως– έργα. Έτσι, το 1801 θα κυκλοφορήσει στη Βιέννη την κωμωδία του Kotzebue Πτώχεια και Ανδρεία, καθώς και τα δραματικά έργα του ίδιου συγγραφέα Κόρσαι και Μισανθρωπία και Μετάνοια. Το τελευταίο ήταν αφιερωμένο στους εκδότες του, αδελφούς Ιωάννη και Θεόδωρο Μπακάλογλου. [Άμαντος, 1946: 177]
Η δραστηριότητά του αυτή θα συνεχιστεί το 1806, οπότε κατόπιν συστάσεως του Αδ. Κοραή μεταφράζει στην καθομιλουμένη τον Ταρτούφο του Μολιέρου, για να ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια η Ιστορίας του εμπορίου Επιτομή του Ιωσήφ Νόβακ (1809). Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο απευθυνόταν κυρίως στους Έλληνες εμπόρους της πόλης, με δαπάνες των οποίων και εκδόθηκε [Άμαντος, 1946: 176]. Στα 1812 θα αποδώσει στα ελληνικά το Επιτομή της Γενικής Ιστορίας του Γάλλου Δομαιρόν που κυκλοφόρησε σε τρεις τόμους, και εν συνεχεία την κωμωδία του Μολιέρου Ο Φιλάργυρος (1816). Το 1818 και μετά από παράκληση των υπευθύνων του ελληνικού θεάτρου Οδησσού, θα μεταφράσει το ρωσικό ιστορικό δράμα Στρελίτζοι του I.M. Babo, το οποίο αφιερώνει στην εκεί ελληνική κοινότητα. [ΜΕΕ, 1926: 675]
Από το 1816 είχε αναλάβει από κοινού με τον Θεόκλητο Φαρμακίδη την έκδοση του περιοδικού Ερμής ο Λόγιος έπειτα από παρότρυνση του Κοραή. Παρέμεινε στη θέση αυτή συνεχίζοντας το έργο του και μετά την αποχώρηση του συνεργάτη του. Την περίοδο αυτή, παράλληλα με τα εκδοτικά του καθήκοντα παρουσιάζει και συγγραφικό έργο δημοσιεύοντας στο περιοδικό μεγάλο αριθμό δικών του μελετών [Σάθας, 1868: 661-662]. Διευθύνει το Λόγιο Ερμή έως και το 1821, έτος κατά το οποίο θα δεχθεί -αμέσως μετά την έναρξη της επανάστασης- εντονότατες πιέσεις από την αυστριακή κυβέρνηση προκειμένου να σταματήσει την έκδοση του. Ταυτόχρονα, αναγκάζεται να δημοσιεύσει στο τελευταίο φύλλο (με ημερομηνία 1η Μαίου 1821) τον αφορισμό κατά του κινήματος, που εξέδωσε ο πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ [Άμαντος, 1946: 178 και ΜΕΕ, 1926: 675]. Ο ίδιος θα συλληφθεί από την αυστριακή αστυνομία με την κατηγορία της συμμετοχής στις επαναστατικές ενέργειες των Ελλήνων και θα φυλακιστεί μαζί με άλλους συμπατριώτες του για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. [Υδρία, 1984: 415]
Θα αφεθεί, τελικά, ελεύθερος το 1825 και θα επιστρέψει στην Ελλάδα. Τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου θα αποδεχθεί στην Αίγινα πρόταση της κυβέρνησης να εργαστεί για την αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης και θα επιφορτιστεί με την ευθύνη της μετάφρασης ξένων διδακτικών συγγραμμάτων, που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν ως σχολικά εγχειρίδια [Υδρία, 1984: 415]. Αποδίδει στα ελληνικά το γαλλικό έργο του Φραγκήρου με τίτλο Διδασκαλία της διαγραφικής ή γραμμικής ιχνογραφίας, που προοριζόταν για χρήση στα αλληλοδιδακτικά σχολεία, και εν συνεχεία μεταφράζει την Καθολική Ιστορία του Γερμανού Ροτιγέρου [ΜΕΕ, 1926: 675]. Θα πεθάνει στις 16 Φεβρουαρίου του 1831 και θα ταφεί στην Αίγινα στο κτήμα του φίλου του Αλέξανδρου Κοντοσταύλου.
Στην πρωτότυπη συγγραφική του παραγωγή περιλαμβάνεται η Γενική Ιστορία, έργο που καλύπτει την περίοδο από τα αρχαία χρόνια έως και το 1825, καθώς και πολλά πατριωτικού περιεχομένου ποιήματα. Μεταξύ άλλων του αποδίδεται το -ιδιαίτερα γνωστό κατά την επανάσταση τραγούδι- Ω λυγερόν και κοπτερόν σπαθί μου. [Υδρία, 1984: 415 και ΜΕΕ, 1926: 675]
Εργογραφία
Πτώχεια και Ανδρεία του Α. Kotzebue, Βιέννη, 1801
Κόρσαι του Α. Kotzebue, Βιέννη, 1801
Μισανθρωπία και Μετάνοια του Α. Kotzebue, Βιέννη, 1801
Ιστορίας του εμπορίου Επιτομή του Ιω. Νόβακ, Βιέννη, 1809
Επιτομή Ιστορίας Γενικής του Δομαιρών, Βιέννη, 1812
Ταρτούφος του Μολιέρου, Βιέννη, 1815
Στερλίτζοι του Ι. Μ. Babo, Βιέννη, 1818
Διδασκαλία της διαγραφικής ή γραμμικής ιχνογραφίας του Φραγκήρου
Καθολική Ιστορία του Ροτιγέρου
Διατριβές στο Λόγιο Ερμή
Ποιήματα
Ε. ΑΜΥΓΔΑΛΑΚΗ
Α. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Άμαντος Κ., (1946), Τα γράμματα εις την Χίον κατά την Τουρκοκρατίαν, 1566-1822 (Σχολεία και λόγιοι), Πειραιάς.
Βρετός Α., (1857), Νεοελληνική Φιλολογία, Αθήνα.
[ΜΕΕ =] Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, (1926), εκδ. Φοίνιξ, τόμ. 14.
Σάθας Κ., (1868), Νεοελληνική Φιλολογία, Αθήνα.
Υδρία, Μεγάλη Γενική Εγκυκλοπαίδεια, (1984), τόμ. 33.
Ω, λυγηρόν και κοπτερόν σπαθί μου,
κι εσύ τουφέκι, φλογερόν πουλί μου.
Εσείς τον Τούρκον σφάξατε,
τον τύραννον σπαράξατε,
ν' αναστηθεί η Πατρίς μου,
να ζήσει το σπαθί μου.
Για της Πατρίδος την Ελευθερίαν,
για του Χριστού την πίστιν την αγίαν,
γι' αυτά τα δύο πολεμώ,
μ' αυτά να ζήσω επιθυμώ
και αν δε τα αποκτήσω,
τι μ' ωφελεί να ζήσω;
Το πατριωτικό αυτό ποίημα, που ήταν πολύ διαδεδομένο επί Τουρκοκρατίας, αποδίδεται στον Κωνσταντίνο Κοκκινάκη (1781 Αίγινα - 1831 Χίος), λόγιο της εποχής.
Άλλοι πάλι, αποδίδουν την συγγραφή του στον Γεώργιο Κλεάνθη τον Σάμιο ποιητή που γεννήθηκε το 1801 στο Καρλόβασι της Σάμου και πέθανε το 1839 στην Εύβοια, τον τόπο εξορίας των Σαμίων αγωνιστών.
Αναφορά στο συγκεκριμένο ποίημα κάνει και η αυτόχειρα εβραϊκής καταγωγής συγγραφέας Πηνελόπη Δέλτα στο βιβλίο της "Τρελαντώνης", όπου αναφέρει χαρακτηριστικά στο Η' Κεφάλαιο και σελ. 37: "Έχωσε ο Αντώνης τα χέρια του στις τσέπες, στριφογύρισε στο τακούνι του, σφύριξε το 'Ω λυγηρόν και κοπτερόν σπαθί μου!' και βγήκε από την κάμαρα σειάμενος κουνάμενος" [Ο Τρελαντώνης].
Λόγο της ευρείας χρήσης του από τους αγωνιστές της Ελευθερίας θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο ανεπίσημος εθνικός ύμνος των Ελλήνων της εποχής εκείνης.
Ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε τον "Ύμνο εις την Ελευθερίαν" το 1823, ο οποίος από το 1865 καθιερώθηκε ως επίσημος Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας.
Λίγα λόγια για τον Κοκκινάκη Κωνσταντίνο [1781, Χίος – 1831, Αίγινα]
Συγγραφέας, ποιητής και μεταφραστής πολλών θεατρικών έργων και εκπαιδευτικού χαρακτήρα εγχειριδίων, έζησε για μεγάλο διάστημα στην Βιέννη, όπου και διετέλεσε εκδότης του Λόγιου Ερμή κατά την κρίσιμη πενταετία πριν την Ελληνική Επανάσταση.
Έλαβε τα πρώτα μαθήματα στη γενέτειρά του έχοντας ως δάσκαλο τον αδελφό του Θεοδόσιο, από τον οποίο διδάχθηκε ελληνικά, μαθηματικά καθώς και την ιταλική γλώσσα. Εν συνεχεία, φοίτησε σε σχολεία της Κωνσταντινούπολης και του Βουκουρεστίου, πόλεις στις οποίες βρέθηκε μαζί με τον αδελφό του. Περίπου στα 1800 θα μεταβεί στη Βιέννη με σκοπό να συνεχίσει τις σπουδές του, αλλά σύντομα και λόγω οικονομικών δυσχερειών θα αρχίσει να εργάζεται σε εμπορικό γραφείο της αυστριακής πρωτεύουσας. [Σάθας, 1868: 660-661]
Τα πνευματικά του ενδιαφέροντα πολύ γρήγορα θα τον στρέψουν και σε φιλολογικού περιεχομένου ασχολίες. Μέσα στα επόμενα χρόνια πρόκειται να μεταφράσει από τα γαλλικά και γερμανικά αρκετά θεατρικά –κυρίως– έργα. Έτσι, το 1801 θα κυκλοφορήσει στη Βιέννη την κωμωδία του Kotzebue Πτώχεια και Ανδρεία, καθώς και τα δραματικά έργα του ίδιου συγγραφέα Κόρσαι και Μισανθρωπία και Μετάνοια. Το τελευταίο ήταν αφιερωμένο στους εκδότες του, αδελφούς Ιωάννη και Θεόδωρο Μπακάλογλου. [Άμαντος, 1946: 177]
Η δραστηριότητά του αυτή θα συνεχιστεί το 1806, οπότε κατόπιν συστάσεως του Αδ. Κοραή μεταφράζει στην καθομιλουμένη τον Ταρτούφο του Μολιέρου, για να ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια η Ιστορίας του εμπορίου Επιτομή του Ιωσήφ Νόβακ (1809). Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο απευθυνόταν κυρίως στους Έλληνες εμπόρους της πόλης, με δαπάνες των οποίων και εκδόθηκε [Άμαντος, 1946: 176]. Στα 1812 θα αποδώσει στα ελληνικά το Επιτομή της Γενικής Ιστορίας του Γάλλου Δομαιρόν που κυκλοφόρησε σε τρεις τόμους, και εν συνεχεία την κωμωδία του Μολιέρου Ο Φιλάργυρος (1816). Το 1818 και μετά από παράκληση των υπευθύνων του ελληνικού θεάτρου Οδησσού, θα μεταφράσει το ρωσικό ιστορικό δράμα Στρελίτζοι του I.M. Babo, το οποίο αφιερώνει στην εκεί ελληνική κοινότητα. [ΜΕΕ, 1926: 675]
Από το 1816 είχε αναλάβει από κοινού με τον Θεόκλητο Φαρμακίδη την έκδοση του περιοδικού Ερμής ο Λόγιος έπειτα από παρότρυνση του Κοραή. Παρέμεινε στη θέση αυτή συνεχίζοντας το έργο του και μετά την αποχώρηση του συνεργάτη του. Την περίοδο αυτή, παράλληλα με τα εκδοτικά του καθήκοντα παρουσιάζει και συγγραφικό έργο δημοσιεύοντας στο περιοδικό μεγάλο αριθμό δικών του μελετών [Σάθας, 1868: 661-662]. Διευθύνει το Λόγιο Ερμή έως και το 1821, έτος κατά το οποίο θα δεχθεί -αμέσως μετά την έναρξη της επανάστασης- εντονότατες πιέσεις από την αυστριακή κυβέρνηση προκειμένου να σταματήσει την έκδοση του. Ταυτόχρονα, αναγκάζεται να δημοσιεύσει στο τελευταίο φύλλο (με ημερομηνία 1η Μαίου 1821) τον αφορισμό κατά του κινήματος, που εξέδωσε ο πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ [Άμαντος, 1946: 178 και ΜΕΕ, 1926: 675]. Ο ίδιος θα συλληφθεί από την αυστριακή αστυνομία με την κατηγορία της συμμετοχής στις επαναστατικές ενέργειες των Ελλήνων και θα φυλακιστεί μαζί με άλλους συμπατριώτες του για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. [Υδρία, 1984: 415]
Θα αφεθεί, τελικά, ελεύθερος το 1825 και θα επιστρέψει στην Ελλάδα. Τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου θα αποδεχθεί στην Αίγινα πρόταση της κυβέρνησης να εργαστεί για την αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης και θα επιφορτιστεί με την ευθύνη της μετάφρασης ξένων διδακτικών συγγραμμάτων, που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν ως σχολικά εγχειρίδια [Υδρία, 1984: 415]. Αποδίδει στα ελληνικά το γαλλικό έργο του Φραγκήρου με τίτλο Διδασκαλία της διαγραφικής ή γραμμικής ιχνογραφίας, που προοριζόταν για χρήση στα αλληλοδιδακτικά σχολεία, και εν συνεχεία μεταφράζει την Καθολική Ιστορία του Γερμανού Ροτιγέρου [ΜΕΕ, 1926: 675]. Θα πεθάνει στις 16 Φεβρουαρίου του 1831 και θα ταφεί στην Αίγινα στο κτήμα του φίλου του Αλέξανδρου Κοντοσταύλου.
Στην πρωτότυπη συγγραφική του παραγωγή περιλαμβάνεται η Γενική Ιστορία, έργο που καλύπτει την περίοδο από τα αρχαία χρόνια έως και το 1825, καθώς και πολλά πατριωτικού περιεχομένου ποιήματα. Μεταξύ άλλων του αποδίδεται το -ιδιαίτερα γνωστό κατά την επανάσταση τραγούδι- Ω λυγερόν και κοπτερόν σπαθί μου. [Υδρία, 1984: 415 και ΜΕΕ, 1926: 675]
Εργογραφία
Πτώχεια και Ανδρεία του Α. Kotzebue, Βιέννη, 1801
Κόρσαι του Α. Kotzebue, Βιέννη, 1801
Μισανθρωπία και Μετάνοια του Α. Kotzebue, Βιέννη, 1801
Ιστορίας του εμπορίου Επιτομή του Ιω. Νόβακ, Βιέννη, 1809
Επιτομή Ιστορίας Γενικής του Δομαιρών, Βιέννη, 1812
Ταρτούφος του Μολιέρου, Βιέννη, 1815
Στερλίτζοι του Ι. Μ. Babo, Βιέννη, 1818
Διδασκαλία της διαγραφικής ή γραμμικής ιχνογραφίας του Φραγκήρου
Καθολική Ιστορία του Ροτιγέρου
Διατριβές στο Λόγιο Ερμή
Ποιήματα
Ε. ΑΜΥΓΔΑΛΑΚΗ
Α. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Άμαντος Κ., (1946), Τα γράμματα εις την Χίον κατά την Τουρκοκρατίαν, 1566-1822 (Σχολεία και λόγιοι), Πειραιάς.
Βρετός Α., (1857), Νεοελληνική Φιλολογία, Αθήνα.
[ΜΕΕ =] Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, (1926), εκδ. Φοίνιξ, τόμ. 14.
Σάθας Κ., (1868), Νεοελληνική Φιλολογία, Αθήνα.
Υδρία, Μεγάλη Γενική Εγκυκλοπαίδεια, (1984), τόμ. 33.
Οι απόψεις του ιστολογίου δεν συμπίπτουν απαραίτητα με το περιεχόμενο του άρθρου
 δεν γνώριζε καν Ελληνικά, ...){kind=link}
Δημοσίευση σχολίου