 |
| Μεγαλέξανδροι και κολονάκια ή, αλλιώς, η επιτομή του βαλκανικού κιτς στο ιστορικό κέντρο των Σκοπίων | ΑΛ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ |
 |
| Πηγή: efsyn.gr |
Με την ιδιότητα του γραφίστα, ο Γκίρτσεφ σχεδίασε τη νέα σημαία της ΠΓΔΜ, που αντικατέστησε, μετά από ελληνική πίεση, την παλαιά με το αστέρι της Βεργίνας.
Καθηγητής Πολεοδομίας στο Πανεπιστήμιο Κύριλλος και Μεθόδιος των Σκοπίων, ο 62χρονος Σλαβομακεδόνας στάθηκε απέναντι στο φαραωνικό σχέδιο (project Skopje 2014) του πρώην πρωθυπουργού, εθνικιστή ηγέτη του VMRO-DPMNE, Νίκολα Γκρούεφσκι, να αναμορφώσει εκ βάθρων το ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας με την κατασκευή κακόγουστων αρχαιοπρεπών κτιρίων και την τοποθέτηση αγαλμάτων που παραπέμπουν σε μια άδηλη και ψευδεπίγραφη «μακεδονική» ταυτότητα.
 |
| Αυθαίρετα πάνω στις όχθες, χωρίς υδροτεχνικές μελέτες | ΑΛ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ |
Ακριβό μου κιτς
Το Project Skopje 2014 συνδέθηκε επίσης με διαφθορά, δοτά συμβόλαια, μίζες και καταστρατήγηση των νόμων και του πολεοδομικού σχεδίου.Συναντήσαμε τον καθηγητή Γκίρτσεφ σε ένα καφέ, στην κεντρική πλατεία των Σκοπίων, εκεί που το κιτς και το βλαχομπαρόκ σκότωσαν τον γιουγκοσλαβικό μοντερνισμό.
 |
| Ο Μίροσλαβ Γκίρτσεφ, διακεκριμένος αρχιτέκτονας και μέλος του «συμβουλίου των σοφών» του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, το οποίο ετοιμάζεται να κυβερνήσει, μας μίλησε για τον εθνικιστικό κιτς παροξυσμό του Γκρούεφσκι που κατέστρεψε το ιστορικό κέντρο | ΑΛ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ |
»Αυτή δεν είναι η αισθητική της μακεδονικής αρχιτεκτονικής, δεν αποτελεί ούτε καν μια νέα πρόταση, αλλά είναι το αποτέλεσμα της αισθητικής και του λάθους που γεννήθηκε σε κάποια άρρωστα μυαλά. Και συγκεκριμένα του ίδιου του πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι και του στενού του περιβάλλοντος. Ηταν ο ίδιος που λειτούργησε ως αρχιτέκτονας.
Πριν από χρόνια, είχα δει τα αποκαλούμενα σχέδια, που ήταν κάτι μη αναγνωρίσιμα σκαριφήματα. Ηταν μια κυβερνητική απόφαση-διαταγή ενός δικτάτορα να κατασκευαστούν αυτά τα τερατουργήματα. Πρόκειται για μια επανάληψη της Ιστορίας ως φάρσας.
Μετά τον σεισμό στα Σκόπια, που ισοπέδωσε την πόλη το 1963, δημιουργήθηκε μια ομάδα πολεοδόμων οι οποίοι, μετά από διεθνείς διαγωνισμούς και συνέδρια και με τη συνδρομή των καλύτερων του τότε κόσμου, όπως του Ελληνα Δοξιάδη, φτιάξαμε το νέο πολεοδομικό σχέδιο του κέντρου της πρωτεύουσας. Το σχέδιο έγινε το 1965 και άρχισε να εφαρμόζεται. Ομως, ο Γκρούεφσκι είχε άλλα σχέδια, δικά του.
Οπως ο Χίτλερ, ήθελε να αφήσει το δικό του αποτύπωμα στον ιστό της πόλης. Πολλοί που άσκησαν κριτική έδωσαν έμφαση στα φτηνά υλικά, τις γυψοσανίδες, το υπερφίαλο κιτς, αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Αντανακλά μια φασιστική ιδεολογία. Είναι ένα εσωτερικής κατανάλωσης φασιστικό σενάριο. Κάθε φασιστικό καθεστώς θέλει με σύμβολα να κυριαρχήσει στον λαό.
Ο Γκρούεφσκι, σαν τρελός με πρόβλημα ταυτότητας, πρόβαλε στον αστικό ιστό τη σχιζοφρένειά του, εξέφρασε ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας και προσπάθησε να το γιατρέψει εξάγοντας το πρόβλημά του σε όλο το έθνος. Εμείς δεν είχαμε πρόβλημα ταυτότητας. Αυτός είχε. Ομως, τώρα, λόγω του Γκρούεφσκι, όλο το έθνος δείχνει σαν να έχει πρόβλημα ταυτότητας.
Φωτορεπορτάζ από τα Σκόπια
 |
| Φωτογραφίες του Αλέξανδρου Σταματίου |
»Η τοποθέτηση των κτιρίων στον χώρο αυξάνει τον κίνδυνο πλημμύρας και εμποδίζει τον Αξιό να υπερχειλίσει. Αναγκάστηκαν επίσης να αλλάξουν το πολεοδομικό σχέδιο της πόλης 12 φορές μέσα σε έξι χρόνια, κάτι πρωτοφανές στα παγκόσμια χρονικά.
»Εξοργιστικό ήταν επίσης ότι οι αρχιτέκτονες που έχτισαν αυτά τα τερατουργήματα, αλλά και οι γλύπτες, ήταν εντελώς άγνωστοι, με μηδενικό έργο. Ηταν απλώς κομματικοί φίλοι και πειθήνια όργανα. Πρόκειται για έναν συνδυασμό μηδέν τοις εκατό γνώσης και εκατό τοις εκατό αλαζονείας.
»Ο προϋπολογισμός του έργου είναι επίσης σκάνδαλο. Αρχικά ήταν 86 εκατ. ευρώ, για να φτάσει πέρυσι τα 600 εκατ. και κανείς δεν ξέρει τώρα πόσο είναι. Τα συμβόλαια δόθηκαν σε “ημετέρους” από ένα σκοτεινό κέντρο, πολλά χρήματα κατέληξαν στις τσέπες ορισμένων, πριν φτάσουν στους κατασκευαστές. Δεν έγινε ούτε ένας διαγωνισμός, δεν συμμετείχε ούτε ένας γνωστός διεθνώς αρχιτέκτονας.
»Το άγαλμα του Μεγαλέξανδρου ήταν το πρώτο έργο μιας νέας γλύπτριας που έδειξε σε όλους τη μεγαλοσύνη της έλλειψης ταλέντου. Πρόκειται για ντροπή και γνωρίζω πολλούς πολίτες που αποφεύγουν να περνάνε από το κέντρο γιατί νιώθουν ότι προσβάλλονται.
»Την περίοδο ‘60-’70 τα Σκόπια ήταν φημισμένα για τη μοντέρνα αρχιτεκτονική τους και τώρα γίναμε περίγελος. Για μένα είναι οδυνηρό ακόμη και να το συζητάω. Ομως τώρα αλλάζουμε σελίδα. Δέκα χρόνια σκοτάδι παίρνουν τέλος. Το έθνος μας θα αναγνωρίσει την ελευθερία του μόνο όταν κατεδαφίσει αυτά τα κτίρια και πετάξει τα μπάζα τους στα σκουπίδια».
 |
| Όταν το κιτς και το βλαχομπαρόκ σκοτώνουν τον γιουγκοσλαβικό μοντερνισμό | ΑΛ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ |
Οι απόψεις του ιστολογίου δεν συμπίπτουν απαραίτητα με το περιεχόμενο του άρθρου
Δημοσίευση σχολίου