Εβραϊκό Λόμπι: ο ελέφαντας στο δωμάτιο

Το παρόν άρθρο αναφέρεται στο Εβραϊκό Λόμπι στις ΗΠΑ και δημοσιεύθηκε στην "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" στις 11.02.2007. Για το αρχείο σας...

Του Ηλία Μαγκλίνη

John Mearsheimer-Stephen Walt, Το ισραηλινό λόμπι και η πολιτική των ΗΠΑ,
μτφρ. Μ. Δεσύπρη, εκδ. Θύραθεν

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην «Κ» ο γνωστός Ισραηλινός συγγραφέας Νταβίντ Γκρόσμαν δήλωνε ότι «το Ισραήλ πληρώνει βαρύ φόρο για την πλήρη υποταγή στις ΗΠΑ» και ότι «ο πόλεμος στον Λίβανο θα μπορούσε να είχε τελειώσει σε 3 μέρες, αλλά η Αμερική είχε συμφέρον να συνεχίζει το Ισραήλ να σφυροκοπά τον Λίβανο, να καταστήσει έτσι σαφές στο Ιράκ ότι η Δύση δεν το βάζει εύκολα κάτω». Ενδιαφέρον σχόλιο από έναν επιφανή Ισραηλινό, καθώς παρουσιάζει το Ισραήλ ως τον μεγάλο χαμένο της συμμαχίας ΗΠΑ - Ισραήλ. Αν τον άκουγε η Αμερικανοϊσραηλινή Επιτροπή Δημοσίων Υποθέσεων (η περίφημη AIPAC) μπορεί να τον κατηγορούσε για αντι-σημιτισμό και να προέτρεπε τον κόσμο να μην αγοράζει τα βιβλία του.
Γιατί όμως έχει τόση σημασία πώς θα αντιδράσει ένας οργανισμός σαν την AIPAC; Ανατρέχοντας ένα χρόνο πίσω, στις 23 Μαρτίου 2006, η γνωστή επιθεώρηση The London Review of Books δημοσίευε μια εργασία των Τζον Μιρσάιμερ, καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, και Στίβεν Ουολτ, κοσμήτορα της Σχολής Διοικήσεως στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, με τον ερεθιστικό τίτλο «Το ισραηλινό λόμπι και η πολιτική των ΗΠΑ». Αμέσως μετά τη δημοσίευσή της, οι δύο καθηγητές κατηγορήθηκαν στην Αμερική για αντισημιτισμό, ρατσισμό, ότι ενισχύουν την τρομοκρατία των φανατικών μουσουλμάνων κ.ο.κ. Πέρα από τις επιθέσεις όμως ξεκίνησε και ένας διάλογος πάνω σε αυτό που ο δημοσιογράφος Μάικλ Κίνσλεϊ χαρακτήρισε «τον ελέφαντα μέσα στο δωμάτιο» (λόγω της απουσίας διαλόγου στην Αμερική σχετικά με τη σχέση ΗΠΑ - Ισραήλ): όλοι όσοι βρίσκονται στο δωμάτιο κάνουν ότι δεν βλέπουν τον ελέφαντα.

«Στρατηγικό βαρίδι»
Οι δύο καθηγητές πιστεύουν ότι από τη σχέση ΗΠΑ - Ισραήλ αυτός που ζημιώνεται δεν είναι το Ισραήλ, αλλά οι ΗΠΑ. Βασική τους θέση είναι ότι η αμερικανική υποστήριξη στο Ισραήλ, πολιτική που ακολουθείται πιστά από όλες τις αμερικανικές κυβερνήσεις μετά τον Πόλεμο του 1967, και την οποία προωθεί μεθοδικά και αποτελεσματικά η AIPAC, είναι επιζήμια για την Αμερική. Για τους Μιρσάιμερ - Ουόλτ το Ισραήλ είναι σε σχέση με την Αμερική ένα «στρατηγικό βαρίδι». Ας μη νομίσει όμως κανείς ότι υφέρπει κάποια πολεμική κατά του Ισραήλ στο κείμενο των δύο Αμερικανών καθηγητών. Αλλού είναι το σημείο αφετηρίας τους, και αυτή είναι η μετεξέλιξη της παλαιάς Realpolitik, που κατά τον Μιρσάιμερ είναι η σχολή του «νεορεαλισμού», σύμφωνα με την οποία πρώτιστο εθνικό συμφέρον για ένα κράτος είναι να επιδιώκει να βρίσκεται σε κατάσταση διεθνούς ηγεμονίας. Επί του προκειμένου, οι Μιρσάιμερ - Ουόλτ θεωρούν ότι το Ισραήλ παρασύρει τις ΗΠΑ σε μια τέτοια πολιτική, ειδικά σε ό,τι αφορά τη Μέση Ανατολή, και τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά. «Ο συνδυασμός της αταλάντευτης υποστήριξης στο Ισραήλ και της προσπάθειας «εξάπλωσης της δημοκρατίας» σε όλη την περιοχή έχει παροξύνει την αραβική και ισλαμική κοινή γνώμη», γράφουν, «και θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια όχι μόνον των ΗΠΑ αλλά και μεγάλου μέρους του υπόλοιπου κόσμου».

Οικονομική βοήθεια
Πού στηρίζουν τις απόψεις τους οι δύο Αμερικανοί; Σε νούμερα, σε γεγονότα. Ενδεικτικά αναφέρουμε: το ύψος της συνολικής άμεσης βοήθειας που έχει λάβει το Ισραήλ από τις ΗΠΑ αγγίζει τα 140 δισ. (σε δολάρια του 2004), ενώ κάθε χρόνο το Ισραήλ δέχεται σχεδόν 3 δισ. δολάρια ως άμεση ενίσχυση, όντας ο μόνος παραλήπτης που δεν είναι υποχρεωμένος να δίνει λογαριασμό για το πώς ξοδεύονται αυτά τα χρήματα. Επιπροσθέτως: οι ΗΠΑ παρέχουν στο Ισραήλ πληροφορίες τις οποίες αρνούνται στους νατοϊκούς συμμάχους τους· η Ουάσιγκτον έχει ασκήσει από το 1982 βέτο σε 32 αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας που επέκριναν το Ισραήλ, περισσότερες φορές από το συνολικό αριθμό των βέτο που έχουν ασκήσει όλα τα άλλα μέλη του Συμβουλίου.

Οχι στο Ιράκ
Οι δύο συγγραφείς αναγνωρίζουν ότι όντως το Ισραήλ είναι η μόνη δημοκρατική χώρα στην περιοχή (παράμετρος πολύ βασική, την οποία ξεχνάμε - γι' αυτό και άνθρωποι όπως οι Γκρόσμαν, Οζ κ.ά. εκφράζουν ελεύθερα την αντίθεσή τους στους σκληροπυρηνικούς). Επίσης, αναγνωρίζουν ότι μετά το 1967 και έως το τέλος του Ψυχρού Πολέμου το Ισραήλ δρούσε ως πληρεξούσιος της Αμερικής προκειμένου να αναχαιτιστεί η σοβιετική επέκταση στην περιοχή αλλά μετά το 1989 οι ισορροπίες άλλαξαν. Περισσότερο απ' όλα όμως, οι δύο συγγραφείς εστιάζουν στην επιρροή του Ισραήλ μετά την 11η Σεπτεμβρίου και κυρίως στον πόλεμο στο Ιράκ.
Ο Μιρσάιμερ ήταν από την αρχή αντίθετος στη στρατιωτική επέμβαση. Πίστευε ότι δεν συνέφερε τις ΗΠΑ καθώς θα δημιουργούσε νέες γενιές τρομοκρατών, ότι η Αμερική θα μπορούσε να συνεχίσει να ελέγχει τον Σαντάμ από μακριά, ενώ προέβλεψε ότι μετά την εισβολή οι ΗΠΑ θα υποχρεώνονταν να παραμείνουν στο Ιράκ για δεκαετίες. Πάνω απ' όλα, μαζί με τον Ουόλτ, ισχυρίζεται ότι στην ουσία το Ισραήλ έσυρε την Αμερική σε αυτό τον πόλεμο στοχεύοντας στη δική του ασφάλεια.

Το Λόμπι
Πώς όμως το Ισραήλ πετυχαίνει, όπως λένε, τους στόχους του; «Η εξήγηση», απαντούν, «βρίσκεται στην απαράμιλλη δύναμη του Ισραηλινού Λόμπι». Η AIPAC είναι μόνο μία από τις ομάδες που συγκροτούν το Λόμπι, ωστόσο είναι η πιο γνωστή και η πλέον ισχυρή. Ωστόσο, οι δύο συγγραφείς σπεύδουν να διασαφηνίσουν το εξής σημαντικό: «Οι δραστηριότητες του Λόμπι δεν είναι μια συνωμοσία όπως αυτή που παρουσιάζεται σε βιβλία του τύπου «Τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών»». Δεν κάνουν κάτι παράνομο τα μέλη του, πολύ συχνά υπάρχουν και διαφωνίες μεταξύ τους, λόγω όμως της μεγάλης οικονομικής του ισχύος είναι σε θέση να επηρεάσουν πανεπιστήμια, υποψήφιους και εκλεγμένους βουλευτές και γερουσιαστές, και τον ίδιο τον Λευκό Οίκο.
Χρήζει αναφοράς, πάντως, το ότι πρόσφατα στη χώρα μας κυκλοφόρησε και μια άλλη σχετική, σημαντική έκδοση, «Ο Μύθος των «Σοφών της Σιών»» του Πιερ-Αντρέ Ταγκιέφ (εκτενής παρουσίαση, παρακάτω). Η μελέτη αυτή πρέπει να διαβαστεί παράλληλα με το «Ισραηλινό Λόμπι» καθώς δείχνει έξοχα πώς ένα πλαστό κείμενο -η βίβλος των απανταχού συνωμοσιολόγων, αντισημιτών- επηρεάζει πολύ κόσμο, προτάσσοντας τον Εβραίο ως τον πάντοτε βολικό εχθρό. Με την AIPAC και τις άλλες ομάδες πίεσης υπάρχουν «μαύρες λίστες», αλλά δεν υπάρχει κάποια αόρατη συνωμοσία. Οι οργανισμοί αυτοί έχουν τα γραφεία τους στην Ουάσιγκτον και δεν δρουν στο σκοτάδι. Αλλά είναι σαφώς πιο αποτελεσματικές από άλλες, ανάλογες ομάδες πίεσης.

Αντιδράσεις
Οπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η δημοσίευση της εργασίας των Μιρσάιμερ - Ουόλτ προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων. H εφημερίδα The New York Sun κατακεραύνωσε τους καθηγητές, αναφέροντας ότι οι «αβάσιμες θεωρίες τους» έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό από τους ηγέτες της Κου Κλουξ Κλαν και άλλων ομάδων μίσους. O βουλευτής της Νέας Υόρκης Ελιοτ Ενγκελ δήλωσε ότι με δεδομένα όσα συνέβησαν στο Ολοκαύτωμα είναι ντροπή να γράφονται τέτοια πράγματα. O Ελιοτ Κοέν, καθηγητής στο Τζον Χόπκινς, έγραψε στη Washington Post ότι αυτή η πρόκληση σε μια εποχή που Αμερικανοί γονείς έχουν τα παιδιά τους στο Ιράκ είναι ασυγχώρητη.
Η πιο βαριά κατηγορία όμως ήρθε από έναν καθηγητή Νομικής στο Χάρβαρντ, τον Αλαν Ντέρσοβιτς, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι βασική πηγή των δύο καθηγητών ήταν διαδικτυακοί τόποι των νεοναζί. Οι Μιρσάιμερ - Ουόλτ διέψευσαν κατηγορηματικά τον τελευταίο ισχυρισμό, καταδίκασαν απερίφραστα οτιδήποτε έχει σχέση με ομάδες σαν την Κλαν, υπογραμμίζοντας ότι δεν είναι «υπεύθυνοι για το ποιοι συμφωνούν με όσα γράφουμε και ποιοι όχι».

«Πολιτική ορθότητα» και έρευνα
Μέσα στη βροχή από πύρινες αποδοκιμασίες, στις 3 Μαΐου του 2006 ο Μαρκ Μαζάουερ έγραφε, μεταξύ των άλλων, στους Financial Times, ότι «δεν βλέπω για ποιο λόγο θα πρέπει να επιτρέπουμε στην πολιτική ορθότητα να εμποδίζει την επιστημονική έρευνα». Κάπως ανάλογα, ο Νόαμ Τσόμσκι τόνισε ότι η εργασία αυτή αποτελεί σημαντική συνεισφορά σε ένα καυτό θέμα, διαφωνώντας όμως με την άποψή τους ότι η εισβολή στο Ιράκ έγινε για το Ισράηλ. Για τον Τσόμσκι, η βασικότερη αιτία του πολέμου παραμένει το πετρέλαιο.

«Τραμπουκισμοί»
Μια από τις πλέον σύνθετες και ενδιαφέρουσες αντιδράσεις προήλθε από τη γνωστή αμερικανική επιθεώρηση The New York Review of Books (8 Ιουνίου 2006), κατ' εξοχήν έντυπο της αμερικανοεβραϊκής διανόησης, με μια εξαιρετική ανάλυση του δημοσιογράφου και συγγραφέα Μάικλ Μάσινγκ, ο οποίος εστιάζει στις αδυναμίες των επιχειρημάτων των Μιρσάιμερ-Ουολτ, παρουσιάζοντας παράλληλα με ακόμα πιο αποκαλυπτικό τρόπο τις μεθόδους της AIPAC και των συναφών οργανώσεων. Ο Μάσινγκ τονίζει ότι οι συγγραφείς δεν παραθέτουν αρκετά στοιχεία για την αρνητική επιρροή του λόμπι (το κάνει ο ίδιος στην εν λόγω ανάλυση) και ότι απουσιάζει η «έρευνα από πρώτο χέρι» (κάτι που επίσης κάνει ο ίδιος περιλαμβάνοντας συνεντεύξεις και συνομιλίες με λομπίστες και πολιτικούς).
Παρά τις επιμέρους παρατηρήσεις, ο Μάσινγκ υπογραμμίζει ότι η βρώμικη εκστρατεία σπίλωσης των Μιρσάιμερ-Ουολτ αποδεικνύει τις τραμπουκίστικες τακτικές των λόμπι. Αλλά η τεράστια προσοχή που δόθηκε στο κείμενό τους, δείχνει επίσης ότι έπαιξε σπουδαίο ρόλο στο να φέρει στην επιφάνεια ένα θέμα που για πολύ καιρό ήταν ταμπού. Ισως κάποιοι νa αρχίζουν να μισοδιακρίνουν τον ελέφαντα στο δωμάτιο.

Πηγή: kathimerini.gr

Συνδεθείτε στη σελίδα μας στο Facebook

Οι απόψεις του ιστολογίου δεν συμπίπτουν απαραίτητα με το περιεχόμενο του άρθρου

Κοινοποιήστε το: