Όταν το Μοναστήρι στα Σκόπια ήταν Ελληνικό...

Οδηγός Πόλης (περί του 1890)... από το Μοναστήρι ...των Σκοπίων πλέον ...που ήταν μία πόλη με κυρίαρχο άρωμα ...το Ελληνικό.

Μεταξύ της απελευθέρωσης του Μοναστηρίου και της Θεσσαλονίκης ...δόθηκε εντολή στον Ελληνικό Στρατό να «καταλάβει» τη Θεσσαλονίκη... ώστε να μην προλάβουν οι Βούλγαροι και εξασφαλίσουν ένα λιμάνι για λογαριασμό της Ρωσίας...
Οι Εβραίοι έμποροι της Θεσσαλονίκης ...δεν ήθελαν καθόλου αυτή την «απελευθέρωση», καθώς η αγορά της Ελεύθερης Ελλάδας ήταν πολύ μικρή σε σχέση με αυτή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην οποία απευθύνονταν νωρίτερα.
Οι Εβραίοι βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη το 1492, εκδιωχθέντες από την Ισπανία... και εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην πόλη με εντολή του Σουλειμάν του Μεγαλοπρεπούς, που χρωστούσε πολλά στους τοκογλύφους.
Με λίγα λόγια δεν ήταν υπό καταπίεση επί Τουρκοκρατίας και η οικονομία της Θεσσαλονίκης ήκμαζε πριν την «απελευθέρωση».
Βλέπε και Jewish Ecyclopedia